FOTOsynteza w Leśnym Banku Genów LP w Kostrzycy. 01.07.2016.

Leśny Bank Genów, organizacja Lasów Państwowych, która od roku 1996 rozpoczęła gromadzenie oraz długotrwałe przechowywanie zasobów genowych drzew i krzewów leśnych oraz monitoring jakości materiału rozmnożeniowego. Po krótkiej rozmowie przystąpiliśmy do zwiedzania tego wspaniałego obiektu wraz z Panią Dagmarą Tobołą. Rozpoczęliśmy od zespołu organizacji zbioru i tworzenia zasobów, gdzie widzieliśmy maszyny do łuszczenia nasion tych dużych jak buk czy dąb, a także tych drobniutkich, świerka czy sosny. Nie wszystko da się zrobić maszynowo dlatego też zatrudnieni są bardzo cierpliwi ludzie do bardzo precyzyjnej pracy jaką jest ręczne selekcjonowanie nasion.

Następnie udajemy się do zespołu badań i ochrony zasobów SON (stacja oceny nasion), gdzie Pani Dagmara opowiada nam o metodach określania żywotności nasion stosowanych w LBG Kostrzyca. Jest to oczywiście metoda kiełkowania, stosowana dla nasion gatunków iglastych, wolnych od spoczynku. Metoda barwienia zarodków, gdzie żywe tkanki przyjmują czerwoną barwę. Stosowana głównie dla buka i jesiona. Metoda krojenia, w której analizowany jest makroskopowy przekrój nasion oraz metoda RTG, gdzie nasiona są prześwietlane i oceniany jest stopień rozwoju zarodka i bielma, uszkodzenia mechaniczne, czy nasiona są pełne, puste oraz czy nie ma w nich larw.

Ostatnim zespołem, który zwiedziliśmy w LBG Kostrzyca był zespół produkcji biopreparatu. Dowiedzieliśmy się, że prawidłowy rozwój wielu gatunków drzew leśnych, jest całkowicie uzależniony od obecności mikoryz. Mikoryza jest to pewna forma współżycia grzyba z korzeniami lub innymi organami roślin naczyniowych. Obie strony oczywiście czerpią korzyści z tej symbiozy. Przygotowanie preparatu to bardzo złożony i długotrwały proces, który polega na rozwoju grzyba najpierw na szalkach Petriego, później na dalszym rozwoju na odpowiednio przygotowanym podłożu. Do uzyskania jednej partii preparaty potrzeba aż 6 miesięcy, dlatego produkcja jest ciągła. Preparat jest wykorzystywany do sztucznej mikoryzacji sadzonek, która ma na celu ochronę przed chorobami, degradacją biologiczną gleby a także zapewnienie prawidłowych warunków wzrostu i rozwoju drzew leśnych.

Czymże był by Leśny Bank Genów bez własnego arboretum. Siedziba oraz budynki użytkowe są otoczone pięknym arboretum leśnym, który stanowi zwarty obszar o powierzchni 5,7 ha. Arboretum pełni funkcje dydaktyczne, poznawcze i estetyczne. Jest formą czynnej ochrony zasobów genowych gatunków zagrożonych, chronionych oraz innych składników ekosystemów leśnych. Stanowi uzupełnienie realizacji zadań związanych z zachowaniem ex situ różnorodności biologicznej populacji ekotypów.

Tekst © Michał Pancerz, zdjęcia: Ewa Bujalska, Marian Szewczyk  © FOTOsynteza.